آراء شعب دیوان عالی کشور در امور حقوقی

دعوی اعسار زوج از پرداخت مهریه فرع بر مطالبه آن از سوی زوجه است

قضاوت آنلاین: در فرضی که دعوای اعسار از پرداخت مهریه و طلاق از سوی زوج، بدون اینکه زوجه مستقلاً مهریه را مطالبه کرده باشد، به صورت توأمان مطرح می شود، اختلاف نظر وجود دارد. برخی قضات عقیده دارند که در این حالت نیز دعوای اعسار قابلیت رسیدگی دارد اما در مقابل عده‌ای دیگر نظر دارند که چون زوجه مطالبه مهریه ننموده، دعوای اعسار زوج وجوه قانونی ندارد. در همین ارتباط، رأی شماره ۹۲۰۹۹۷۰۹۰۶۸۰۰۹۱۶ شعبه ۸ دیوان عالی کشو که در نقض دادنامه شماره ۱۶۲۸ مورخ ۳۰/۸/۹۱ شعبه ششم دادگاه تجدیدنظر استان خوزستان که در مقام اصلاح و تأیید دادنامه شماره ۴۴ مورخ ۱۷/۶/۹۱ شعبه ششم دادگاه عمومی آبادان صادر گردیده بود را برای شما تهیه نمودیم که بشرح زیر ملاحظه نمایید.

تاریخ رای نهایی: ۱۳۹۲/۰۶/۲۷

شماره رای نهایی: ۹۲۰۹۹۷۰۹۰۶۸۰۰۹۱۶

رای دیوان

فرجام‌خواهی خانم ف. الف. نسبت به دادنامه شماره ۱۶۲۸ مورخ ۳۰/۸/۹۱ شعبه ششم دادگاه تجدیدنظر استان خوزستان که در مقام اصلاح و تأیید دادنامه شماره ۴۴ مورخ ۱۷/۶/۹۱ شعبه ششم دادگاه عمومی آبادان اصدار گردیده و متضمن گواهی عدم امکان سازش به خواسته زوج فرجام‌خوانده است در قسمت مربوط به اعسار و تقسیط مهریه وارد و موجه به‌نظر می‌رسد زیرا هر چند بر اساس ماده ۱۱۳۳ قانون مدنی، مرد می‌تواند هر وقت که بخواهد وفق مقررات همسرش را مطلقه سازد و مخالفت و عدم رضایت زوجه مؤثر در مقام نیست، لیکن به موجب تبصره ۳ ماده واحده قانون اصلاح مقررات مربوط به طلاق، زوج مکلف گردیده در این‌گونه موارد کلیه حقوق شرعی و قانونی زوجه از قبیل مهریه را قبل از اجرا و ثبت صیغه طلاق نقداً در حق وی تأدیه نماید، در این پرونده نظر به این‌که زوج فرجام‌خوانده خواستار طلاق همسرش گردیده و گواهی عدم امکان سازش به درخواست وی صادر شده لذا مطابق تبصره فوق‌الذکر مکلف است کلیه حقوق شرعی و قانونی زوجه از جمله مـهریه ما فی‌القـباله را نقـداً به زوجه بپردازد. زوج ابتدائاً و بدون مطالبه مهریه توسط زوجه و محکومیتش به پرداخت مهریه مدعی اعسار از پرداخت یکجای مهریه شده و درخواست تقسیط آن را نموده در حالی‌که مهریه زوجه طبق مفاد سند ازدواج عندالمطالبه بوده و زوج بدون مطالبه مهریه از ناحیه زوجه هیچ تکلیفی در پرداخت آن نداشته و علی‌القاعده در سررسید پرداخت مهریه و تحقق تکلیف قانونی زوج در پرداخت آن اعسار کلی یا نسبی مهریه زوجه قابلیت تحقق را داشته و زوج در آن حالت می‌توانست با ادعای اعسار نسبی خود تقسیط مهریه را خواستار گردد و در موردی که تکلیف زوج به پرداخت مهریه زوجه مبنی بر اقدام خود وی بوده بدون این‌که زوجه مستقلاً این حقوق را مطالبه کرده باشد در چنین حالتی دعوی اعسار زوج مقبولیت قانونی نداشته و قابلیت توجه و ترتیب اثر ندارد بنابراین صدور حکم بر پرداخت قسطی مهریه در حالتی که زوج متقاضی طلاق بوده بر خلاف موازین قانونی بوده و مستنداً به بند ۲ ماده ۳۷۱ قانون آیین دادرسی مدنی نقض می‌شود و تجدید رسیدگی به استناد بند ج ماده ۴۰۱ همان قانون به شعبه هم‌عرض دادگاه صادر کننده رأی منقوض ارجاع می‌گردد.

رئیس، مستشار و عضو معاون شعبه ۸ دیوان‌ عالی کشور

عنوان دوم

سئوال:

متن سئوال

نظریه مشورتی سال ۱۳۹۶ کارگروه علمی دادستانی کل کشور

متن نظریه

امتیاز شما به مطلب

لینک کوتاه مطلب: https://www.ghazavatonline.com/?p=10737


منبع: قضاوت آنلاین؛ پایگاه آموزش حقوق در قالب متن، صوت ، ویدیو، نرم افزار و خدمات مشاوره و وکالت


آموزش دریافت کد بورسی رایگان از کارگزاری آگاه در سراسر ایران

در باره مدیر

لوگوی قضاوت آنلاین
تلاش اعضای هیأت تحریریه قضاوت آنلاین بر آن است تا وب سایتی برای آموزش حقوق کاربردی، پاسخگویی به پرسش‌های حقوقی در «انجمن‌های مشاوره حقوقی» و مطالب خواندنی دیگر فراهم‌ گردد.
مطالب بیشتر از من | وب سایت
مشاوره حقوقی رایگان در انجمن

۱۴ دیدگاهها

  1. Avatar photo

    با سلام و عرض ادب :
    ضمن تشکر از مدیریت محترم سایت و مطالب بسیار مفید حقوقی که درج گردیده است ./
    احترام ، سئوالی در مورد اعسار دارم ، در صورت امکان پاسخ و راهنمایی فرمایند./

    چنانچه دادخواست اعسار شخصی در دادگاه به اثبات رسیده باشد و دادگاه نیز حکم بر تقسیط محکوم به صادر فرمایند ، ایا مطالبه جریمه دیرکرد و خسارات و هزینه های دادرسی وقانونی دیگر ، که خواهان در نخستین دادگاه همزمان با اصل مبلغ مطالبه مینماید از شخصی که معسر شناخته شده وجاهت قانونی دارد یا خیر ؟

    • لوگوی قضاوت آنلاین

      با درود و سپاس از لطف و قدرشناسی شما
      نسبت به مطالبه خسارت تأخیر تأدیه، پاسخ منفی است زیرا مطابق ماده ۵۲۲ قانون آیین دادرسی دادگاههای عمومی و انقلاب در امور مدنی، از شرایط اصلی مطالبه این خسارت،تمکن مالی مدیون و امتناع از پرداخت دین است که در رابطه با شخص معسر و نیز تاجر ورشکسته این توانایی وجود ندارد.
      اگر مراد از هزینه دادرسی مربوط به دعوایی باشد که معسر بابت آن محکومیت یافته، پاسخ مثبت است زیرا این هزینه جزء محکوم به ای است که بابت آن درخواست اعسار داده که تقسط وی پذیرفته شده و باید بپردازد.
      مقصود از «و قانونی دیگر» مبهم بوده و مشخص نیست که مراد شما از آن چه می باشد که به این جهت امکان اعلام نظر نیست.

  2. Avatar photo
    سید موسی سجادی

    با سلام در پرونده ایی که مختومه و قطعی شده و به موجب ان مرد باید صد سکه بابت مهریه بپردازد و به صورت قسطی هم هست و قرار شده هر دو ماه یکبار یک سکه بدهد ایا مرد می تواند دوباره دادخواست بدهد و با توجه به شرایط بد اقتصادی مدت قسط ها را افزایش دهد به طور مثال به جای دو ماه چهار ماه یک سکه بدهد؟ ایا می شود پرونده ایی که مختومه شده را تغییر داد؟

    • لوگوی قضاوت آنلاین

      با سلام
      اگر مقصود از واژه «مختومه» صدور حکم قطعی است و نه اجرای کامل حکم و بایگانی شدن پرونده، پاسخ سئوال شما مثبت است. می توانید با توجه به وضعیت اقتصادی کشور، محدود بودن درآمدتان، کاهش ارزش ریال و افزایش روز افزون قیمت طلا و سکه در بازار، با استناد به تبصره ۲ ماده ۱۱ قانون نحوه اجرای محکومیتهای مالی با تقدیم دادخواست تعدیل اقساط مهریه از دادگاه صادرکننده حکم قطعی درخواست رسیدگی نمایید.

  3. Avatar photo

    با عرض سلام دوباره خدمت شما
    من خلاصه می نویسم شما کمکم کنید لطفا.
    بنده بعد از گذشت ۶ سال در سال ۹۰ طلاق توافقی گرفته ام ‌ولی مهریه از جانب من در دادگاه خانواده شکایت نشد.
    من به راهنمائی وکیلم در ۱۰ ماه بعد از جدا شدن، تعداد ۳۰۰ سکه از مهریه ام را در اداره ثبت جهت ممنوع الخروجی به اجرا گذاشتم، ولی این راهنمائی تبانی وکیل من بود و شوهرم سریعاً با دادخواست اعسار تمام مهر من را به دادگاه اعلام می کند دادگاه ۲۸ اسفند بدون اعلام به من تشکیل و ۲۸ فروردین حکم را صادر می کند که من ۱۰ ماه بعد فهمیدم ،،،
    زمان طلاق به حکم قاضی در محضر تعداد ۵۰۰ عدد برگه سفته دست من دادند به امضای شوهرم که ماهی یک سکه دریافت کنم. از آن زمان تا به امروز، هرگز در زمان مقرر پرداخت نکرده و باید ۲۰ بار تماس گرفت به ایشون و با زجر و مرارت و فحاشی و تاخیر، هر بار به اندازه اجاره منزل من و دخترم فقط پرداخت کرده.
    یک بار هم اعسار مجدد کرد که دادگاه نپذیرفت و الان هم از اسفند سال گذشته تا الان را پرداخت نکرده است.
    با مراجعه به دادگاه درخواست صدور اجرائی کردم، اما چون من پرونده مهریه نداشتم، قاضی گفته که به دفاتر قضائی مراجعه و در خواست مهریه کنم، بعد ۷ سال که از طلاق گذشته.
    دفتر قضائی هم که مراجعه کردم، می گویند که ما نمی دونیم چه درخواستی مناسب شماست و با وکیل مشورت کن که چه درخواستی باید تنظیم کنی.
    البته شوهر من ۶ ماه بعد در سال ۸۵ با وجود من، همسری دیگر گرفت و هر چه داشته و دارد را به نام ایشون کرده‌اند و مالی به نام خودش ندارد.
    حال که دادگاه از صدور اجرائیه سر باز می زند، تکلیف من به چه صورت است؟
    ممنون میشم کمکم کنید.

    • وکیل دادگستری

      با سلام
      مطابق ماده ۲۹ قانون حمایت خانواده دادگاه مکلف است تکالیف حقوق مالی زوجه از جمله مهریه را در ضمن رأی مشخص کند و ثبت طلاق بدون آن صورت نمی گیرد مگر این که زوجه رضایت داده باشد که حتی در صورت اخیر، بعد از ثبت طلاق وی می تواند از طریق اجرای احکام دادگستری اقدام به وصول مهریه کند.
      بنابراین بدون ملاحظه حکم طلاق دادگاه و طلاقنامه نمی توان نسبت به نوع اقدام شما اعلام نظر صریحی نمود، مضافاً این که موضوع تقسط مهریه با پرداخت یک سکه در هر ماه و اعسار همسر شما نیز مطرح شده است ولی در عین حال اقدام نسبت به اجرای ثبت هم صورت گرفت.

  4. Avatar photo

    با سلام خدمت استاد محترم جناب مرادی عزیز…
    در صورت اجرای مهریه از طریق ثبت و اعسار از پرداخت هزینه های آن، آیا باید از طریق دادگاه خانواده دادخواست اعسار مطرح نمود؟
    اصولا این اقدام (اجرای مهریه از طریق ثبت که دارای مزایایی نسبت به اقدام از طریق داگاه است) اجباری است یا اختیاری؟
    با تشکر از راهنمایی های بسیار مفید جنابعالی …

    • وکیل دادگستری

      با درود
      ۱- از یک طرف زوجه (متعهدله) برای درخواست صدور اجراییه جهت وصول مهریه تنها مبلغ هزینه ۳۰۰.۰۰۰ ریال به عنوان «تعرفه حق تحریر» را به دفتر اسناد رسمی می پردازد که اندک است ولی پنج درصد حق الاجراء با جمع شرایطی قابل وصول بوده که بر عهده زوج به عنوان متعهد(علیه) سند قرار می‌گیرد.
      از طرف دیگر، به موجب تبصره ۳ بند (ب) ماده ۱۱۳ قانون برنامه پنج ساله ششم توسعه جمهوری اسلامی ایران مصوب ۱۴ اسفند ۱۳۹۵ مجلس شورای اسلامی، چنانچه متعهد سند لازم الاجرا (و یا اسناد در حکم اسناد لازم الاجرا)، مدّعی اعسار از پرداخت آن باشد، می‌تواند با رعایت قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی، دادخواست اعسار از آن را به مرجع قضایی صالح تقدیم نماید.
      بنابراین، مقصود شما از «اعسار از پرداخت هزینه آن» هزینه اجرایی است یا محکوم به و به جهت این ابهام، امکان اعلام نظر نیست.
      ۲- مطالبه مهریه هم از طریق دادگاه خانواده و اجرای ثبت صورت می گیرد که هریک دارای مزایا و معایبی است و انتخاب آن به میل زوجه بستگی داشته و اجباری برای وی نیست.

  5. Avatar photo

    با تشکر از پاسخی که ارائه فرمودید…
    منظور بنده اعسار از همان پنج درصد هزینه اجرایی بود، مخصوصاً در شرایطی که زوجه شاغل هم نباشد!….
    با تشکر مجدد از توجه جنابعالی

    • وکیل دادگستری

      با درود
      همانطور که در پاسخ قبلی بیان شد، حق الاجراء بر عهده متعهدعلیه سند (زوج) است که با جمع شرایطی ممکن است ناچار به پرداخت شود ولی زوجه از این بابت وجوهی پرداخت نمی کند که اعسار از آن موضوعیت یابد.
      ضمن آن که، در مستند اشاره شده در پاسخ قبلی، تأکید گردید که تنها اعسار از وجوه موضوع تعهد سند رسمی پیش بینی شده است.

  6. Avatar photo

    سلام
    آقای مرادی عزیز و گرامی
    رویه قضایی در رسیدگی به پرونده فسخ نکاح از طرف زوج چگونه است؟
    زوجه تدلیس نموده و مهریه را ابراء کرده، محاسبات مالی چگونه است؟
    راه اثبات و خسارات و مواد قانونی مورد استناد چگونه است؟

  7. Avatar photo

    سلام
    قاضی پرونده ی مهریه بدون رسیدگی به اعسار زوجه جلسه ی رسیدگی اصلی را در غیاب خوانده (زوج) برگزار کرده و رای محکومیت صادر کرده و به زوج وقت واخواهی و تجدید نظر داده ، پس از واخواهی زوج جلسه رسیدگی به اعسار زوج داده ! چگونه میشود؟