دكتر عيسي صديق، ملقب به صديق اعلم، يكي از نامداران فرهنگي صده اخير تاريخ فرهنگ ايران و باني بسياري از رخدادهاي تاريخي و فرهنگي اين سرزمين به شمار مي‌آيد. او از مدرسان مدرسه عالي حقوق بود.
دكتر صديق در سال ۱۲۷۳ (ش) در تهران به دنيا آمد. تحصيلات ابتدايي را در مدرسه‌هاي ادب و كماليه و دوره متوسطه را در دارالفنون تهران به پايان رساند. در سال ۱۲۹۰ (ش.) به فرانسه رفت و تا سال ۱۲۹۷ (ش.) دوره دانشسراي ورساي را گذراند و از دانشگاه پاريس، دانشنامه ليسانس در رشته رياضي گرفت. آنگاه مدتي نيز در دانشگاه كمبريج انگليس به تحصيل علوم رياضي و تدريس پرداخت.
در سال ۱۲۹۷ (ش.) به ايران برگشت و در وزارت فرهنگ تصدي مشاغل مختلفي را بر عهده گرفت كه عبارتند از: بازرس مدارس متوسطه و مدارس عاليه، رياست فرهنگ استان گيلان، رياست تعليمات عاليه، معلمي دبيرستان دارالفنون و دارالمعلمين مركزي و مدرس مدرسه عالي حقوق (تدريس تاريخ سياسي، اصول تشكيلات اداري ايران، قوانين استخدام و حقوق اساسي ايران). مدتي نيز نماينده مجلس اول موسسان بود و بين سالهاي ۱۳۰۴ تا ۱۳۰۹ (ش.) رياست تعليمات عمومي كشور را بر عهده داشت.
در سال ۱۳۰۹ (ش) به دعوت دانشگاه كلمبيا و به منظور مطالعه فرهنگ و آموزش و پرورش آمريكا، به نيويورك سفر كرد. پس از پايان تحصيلات، با ارائه پايان نامه‌اي تحت عنوان، سيستم جديد معارف و آموزش و پرورش تحصيلات در ايران، دكتراي خود را گرفت و همزمان، از طرف دولت ايران مامور تهيه طرح تاسيس دانشگاه تهران شد. پس از تهيه طرح‌هاي تاسيساتي و آموزشي دانشگاه تهران و مراجعت به ايران، مامور راه اندازي دانشگاه تهران شد و در اين زمينه با علي اصغر حكمت همكاري كرد.
دكتر عيسي صديق تا سال ۱۳۱۹ (ش.) رياست و استادي دانشسراي عالي و دانشكده ادبيات و دانشكده علوم را بر عهده داشت. از سال ۱۳۱۴ (ش)، عضو پيوسته و نايب رئيس فرهنگستان ايران بود. در فاصله سالهاي ۱۳۲۰ تا ۱۳۴۰ (ش) شش بار به وزارت فرهنگ انتخاب شد و در مرحله اول رياست دانشگاه تهران را نيز بر عهده داشت و تا سال ۱۳۵۳ (ش.) در مقام استادي دانشكاه تهران انجام وظيفه كرد. در سال ۱۳۲۸ (ش.) نماينده مجلس دوم موسسان و در سال ۱۳۴۶ (ش) از طرف مردم تهران،نماينده مجلس سوم موسسان شد. در سالهاي ۱۳۲۸، ۱۳۳۲، ۱۳۴۲، ۱۳۴۶ و ۱۳۵۴ (ش) به ترتيب، به عنوان نماينده دوره اول، دوم، چهارم، پنجم و هفتم مجلس سنا برگزيده شد و تا سال ۱۳۵۳ (ش.)، علاوه بر نمايندگي مجلس سنا، تاريخ فرهنگ را به طور افتخاري در دانشگاه تهران تدريس مي‌كرد. دكتر صديق در سال ۱۳۵۰ (ش.)، استاد ممتاز دانشگاه تهران شناخته شد.
خدمات برجسته فرهنگي و آثار علمي دكتر صديق بسيار زياد است و به عنوان نمونه مي‌توان به اين موارد اشاره كرد: تأسيس نخستين مدارس جديد گيلان، پيشنهاد اعزام محصل به اروپا و تهيه قانون آن، تجديد سازمان و برنامه‌هاي مدارس مملكت، تهيه طرح و قانون تاسيس دانشگاه تهران و ايجاد هسته مركزي آن، وارد كردن روش‌هاي طرح و قانون تاسيس دانشگاه تهران و ايجاد هسته مركزي آن، وارد كردن روش‌هاي جديد آموزشي و پرورشي در دانشسراي عالي و تربيت هزاران دبير، تاسيس دانشگاه تبريز، تاسيس نزديك به دو هزار مدرسه در طول فعاليت فرهنگي خود.
آثار تاليفی و تحقيقی دكتر عيسی صدیق عبارتند از:
۱- اصول تدريس حساب و حل فكری
۲- صد مسئله حل شده حساب
۳- نه سخنراني در اصول تعليم علمي
۴- صنايع ايران در گذشته و در آينده (ترجمه سخنراني پروفسور پوپ)
۵- اصول علمي علم تربيت
۶- ايران نوين و دستگاه تربيتي آن (به انگليسي از انتشارات دانشگاه كلمبيا و نيويورك)
۷- يك سال در آمريكا
۸- روش نوين در آموزش و پرورش
۱۰- سير فرهنگ در ايران و مغرب زمين
۱۱- دوره مختصر فرهنگ ايران
۱۲- تاريخ فرهنگ ايران
۱۳- تاريخ فرهنگ اروپا
۱۴- يادگار عمر (در ۳ جلد)
۱۵- برخي از معضلات فرهنگي ايران در حال حاضر
۱۶- چهل گفتار
۱۷- گفتارهاي راديو.
دكتر عيسي صديق، در پانزدهم آذرماه ۱۳۵۷ (ش.) در تهران درگذشت. پيكرش در بهشت زهرا (س.) به خاك سپرده شده است.
منبع: مبارکيان، عباس، چهره ها در تاريخچه نظام آموزش عالي حقوق و عدليه نوين، چاپ اول، انتشارات پيدايش، تابستان ۱۳۷۷
