رأی وحدت رویه شماره ۷۶۱ مورخ ۱۳۹۶/۸/۲ هیأت عمومی دیوان عالی کشور در خصوص میزان دیه تعیین شده برای شکستگی استخوان بینی که بدون عیب درمان شود
شماره۱۱۰/۱۵۲/۱۰۱۷۹ ۱۳۹۶/۹/۲۱
مدیرعامل محترم روزنامه رسمی کشور
گزارش پرونده وحدترویه ردیف ۲۴/۹۶ هیأت عمومی دیوان عالی کشور با مقدمه مربوط و رأی آن به شرح ذیل تنظیم و جهت چاپ و نشر ایفاد می گردد.
ابراهیم ابراهیمی ـ معاون قضائی رئیس دیوان عالی کشور
مقدمه
جلسه هیأت عمومی دیوان عالی کشور در مورد پرونده وحدت رویه ردیف ۲۴/۹۶ رأس ساعت ۸:۳۰ روز سهشنبه مورخ ۱۳۹۶/۸/۲ به ریاست حجتالاسلام والمسلمین جناب آقای حسین کریمی رئیس دیوان عالیکشور و با حضور حجت الاسلام والمسلمین جناب آقای محمد مصدق نماینده محترم دادستان کل کشور و شرکت آقایان رؤسا، مستشاران و اعضای معاون کلیه شعب دیوان عالیکشور، در سالن هیأت عمومی تشکیل شد و پس از تلاوت آیاتی از کلام الله مجید و قرائت گزارش پرونده و طرح و بررسی نظریات مختلف اعضای شرکتکننده در خصوص مورد و استماع نظر دادستان محترم کل کشور، به ترتیب ذیل، به صدور رأی وحدت رویه قضایی شماره ۷۶۱ ـ ۱۳۹۶/۸/۲ منتهی گردید.
الف: گزارش پرونده
بر اساس گزارش ۱۹۲۴۲۲ ـ ۱۳۹۵/۹/۱۶ آقای رئیس سازمان بازرسی کل کشور و ضمائم آن در خصوص میزان دیه تعیین شده برای شکستگی استخوان بینی موضوع ماده ۵۹۳ قانون مجازات اسلامی مصوّب ۱۳۹۲ از شعب ۱۰۲ و ۱۱۲۳ دادگاههای کیفری ۲ شهرستانهای قرچک و تهران آراء مختلف صادر شده است که خلاصه جریان آنها به شرح ذیل منعکس میگردد:
الف. طبق محتویات پرونده ۸۲۰۰۸۲۰ شعبه ۱۰۲ دادگاه کیفری۲ شهرستان قرچک، آقای اسمعیل … بر اثر سانحه رانندگی مصدوم شده و پزشک قانونی در خصوص مورد، به موجب گواهی شماره ۲۸۹۶۹/م/۱/۱۶ ـ ۱۳۹۴/۹/۱۶ اعلام کرده است: «کلیه ضایعات احراز شده و واجد ارش عبارتند از: ۱. خراشیدگی (حارصه) سمت راست بینی. ۲. کبودی مخاط داخلی لب بالا. ۳. شکستگی استخوان بینی که منجر به فساد بینی نگردیده و ارش آن چهار درصد از دیه کامل انسان تعیین میگردد. ۴. لقی دو دندان پیشین که ارش آنها جمعاً به میزان شش دهم درصد از دیه کامل انسان تعیین میگردد» پس از طرح شکایت در حوز ۀ قضایی قرچک و طی مراحل قانونی، شعبه ۱۰۲ دادگاه کیفری ۲ این شهرستان در پرونده شماره ۹۴۰۷۹۰ مورخ ۱۳۹۴/۱۱/۱۵ چنین رأی داده است:
«در خصوص اتهام علی … دایر بر ایراد صدمه بدنی غیرعمدی ناشی از بیاحتیاطی در امر رانندگی، دادگاه با ملاحظه اوراق و محتویات پرونده، کیفرخواست صادره دادستان محترم دادسرای عمومی و انقلاب قرچک، گزارش و تحقیقات مرجع انتظامی، شکایت شاکی ……، گواهی پزشکی قانونی، نظریه کارشناس راهنمایی و رانندگی، اقاریر صریح متهم و نظر به سایر قرائن و امارات موجود در پرونده دادگاه بزه انتسابی به متهم را محرز و مسلم دانسته، مستنداً به مواد ۴۴۸، ۴۴۹، ۴۸۸، ۵۹۳، ۶۲۰، ۷۰۹ و ۷۱۴ قانون مجازات اسلامی حکم به محکومیت متهم به پرداخت یک درصد دیه کامل انسان بابت خراشیدگی (حارصه) سمت راست بینی، سه هزارم دیه کامل انسان بابت کبودی مخاط داخلی لب بالا، چهاردرصد دیه کامل انسان بابت ارش شکستگی استخوان بینی که منجر به فساد بینی نگردیده است و شش دهم درصد دیه کامل انسان بابت ارش لقی دو دندان پیشین یک سمت راست بالا و یک سمت چپ بالا در حق شاکی اسماعیل … صادر و اعلام میدارد و در خصوص جنبه عمومی بزه انتسابی دادگاه مستنداً به ماده ۷۱۷ قانون مجازات اسلامی با رعایت بند ۱ ماده ۳ قانون نحوه وصول برخی از درآمدهای دولت حکم به محکومیت متهم به پرداخت دو میلیون ریال جزای نقدی صادر و اعلام میدارد. رأی صادره حضوری و ظرف بیست روز پس از ابلاغ قابل تجدیدنظرخواهی در محاکم تجدیدنظر استان تهران میباشد.»
ب. به حکایت پرونده ۶۰۰۸۶۶ شعبه ۱۱۲۳ کیفری در تهران خانم نرگس … در تاریخ ۱۳۹۴/۲/۲۵ در تصادف رانندگی مصدوم شده و پزشکی قانونی منطقه جنوب تهران در این باره طی گواهی ۱۶۸۹۱/م/۱۲ ـ ۱۳۹۴/۵/۳۱ نوشته است: «پرونده بیمارستانی و گرافی بررسی شد در اثر اصابت جسم سخت حدود مورخ ۱۳۹۴/۲/۲۵ (تاریخ پذیرش درمانگاهی) دچار شکستگی بدون جابهجایی استخوان بینی شده است که تحت جااندازی قرار گرفته است که میزان ارش آن چهاردرصد (۴%) دیه کامل انسان تعیین میگردد. نیاز به معاینه مجدد ندارد» و شعبه ۱۱۲۳ دادگاه کیفری ۲ تهران نیز راجع به شکایت خانم نرگس … از رانند ۀ مقصر در پرونده ۹۴۰۶۳۵ چنین رأی داده است:
«در خصوص اتهام آقای علیبخش … اهل کرمانشاه ساکن تهران آزاد با قرار قبولی کفالت دایر بر بیاحتیاطی در امر رانندگی منجر بر ایراد صدمه بدنی غیرعمدی نسبت به شاکیه نرگس … دادگاه با توجه به کیفرخواست صادره به شماره ۴۶۰۰۸۶۶ـ۹۴ مورخ ۱۳۹۴/۹/۳۱ از دادسرای عمومی و انقلاب ناحیه ۱۴ تهران، شکایت شاکی، نظریه کارشناس رسمی دادگستری، نظریه پزشکی قانونی، اقرار مقرون به واقع متهم در جلسه رسیدگی و توجهاً به سایر قراین و امارات موجود در پرونده وقوع امر انتسابی را محرز و مسلم دانسته و مستنداً به مواد ۴۴۸، ۴۸۸، ۴۸۹ و ۵۹۳ قانون مجازات اسلامی مصوّب ۱۳۹۲ و ماده ۷۱۷ قانون مارّالذکر مصوّب ۱۳۷۵ با رعایت بند ۱ ماده ۳ قانون وصول برخی از درآمدهای دولت و مصرف آن در موارد معین نامبرده را به پرداخت یک دهم دیه کامل انسان، بابت شکستگی بدون جابهجایی استخوان بینی بدون عیب و نقص اصلاح شده در حق مجنیٌعلیه ظرف سال از تاریخ وقوع تصادف و پرداخت دو میلیون ریال جزای نقدی در حق صندوق دولت محکوم مینماید. رأی صادره حضوری و ظرف بیست روز پس از ابلاغ قابل تجدیدنظر در محاکم تجدیدنظر تهران است.»
و علت تعیین دیه شکستگی بینی به میزان دهدرصد، بر خلاف نظریه پزشکی قانونی را طی نامه ۴۰۴ ـ ۱۳۹۶/۳/۲۲ اینطور توجیه کرده است: «بازگشت به استعلام شماره ۱۱۰/۱۵۲/۹۸۶۴ مورخ ۱۳۹۶/۳/۹ راجع به علت تعیین دیه شکستگی بینی به میزان دهدرصد بر خلاف نظریه پزشکی قانونی: نظر به ماده ۵۹۳ قانون مجازات اسلامی مصوّب ۱۳۹۲ که میزان دیه شکستگی بینی را در صورتی که بدون عیب و نقص اصلاح شود یک دهم دیه کامل دانسته، صرفنظر از عدم تعریف فساد بینی در قانون مذکور با عنایت به اینکه فساد بینی در مقابل شکستن استخوان بینی یا سوراخ کردن یا سوزاندن و یا امثالهم نیامده، بلکه به عنوان مصداق فساد بینی ذکر شده و نظر به سابقه تقنینی راجع به دیه شکستگی بینی که بر اساس منابع فقهی از جمله تحریرالوسیله حضرت امام خمینی (ره) و نظریه مشهور میباشد دلالت بر آن دارد که در صورت شکستگی بینی و اصلاح و جبران بدون عیب آن موجب یکصد دینار است، لذا با توجه به نظریه پزشکی قانونی که شکستگی بینی را بدون جابهجایی استخوان گواهی نموده، موجب یکدهم دیه کامل انسان است و ارش به آن تعلق نمیگیرد.»
با توجه به مراتب اعلام شده چون شعبه ۱۱۲۳ دادگاه کیفری ۲ تهران برای شکستگی بدون جابهجایی استخوان بینی که بدون عیب و نقص اصلاح شده و پزشکی قانونی میزان ارش را چهاردرصد دیه کامل انسان تعیین کرده است طی رأی صادر شده در پرونده به شماره بایگانی ۹۴۰۶۳۵ به پرداخت یکدهم دیه کامل انسان حکم داده و اقدام خود را هم به شرح مذکور در نامه فوقالاشعار توجیه کرده است، ولی شعبه ۱۰۲ دادگاه کیفری ۲ شهرستان قرچک برای شکستگی استخوان بینی که منجر به فساد نشده است به همان اندازه که در نظریه پزشکی قانونی تعیین کردهاند (۴%)، حکم داده و با این ترتیب اختلاف استنباط از ماده ۵۹۳ قانون مجازات اسلامی در تعیین ما به ازاء شکستگی استخوان بینی که منجر به فساد بینی نشده و بدون جابهجایی و عیب و نقص اصلاح شده، به وقوع پیوسته است، لذا در اجرای ماده ۴۷۱ قانون آیین دادرسی کیفری مصوّب ۱۳۹۲ طرح موضوع را برای صدور رأی وحدت رویه قضایی تقاضا مینماید.
حسین مختاری ـ معاون قضایی دیوان عالی کشور
ب: نظریه دادستان کل کشور
«موضوع پرونده عبارت است از استنباطهای مختلف از ماده ۵۹۳ قانون مجازات اسلامی مصوّب ۱۳۹۲ که مقرر میدارد: «شکستن استخوان بینی که موجب فساد بینی و از بین رفتن آن شود دیه کامل دارد و چنانچه بدون عیب و نقص اصلاح شود موجب یک دهم دیه کامل و اگر با عیب و نقص بهبود پیدا کند، موجب ارش است. در کج شدن بینی یا شکستن استخوان بینی که منجر به فساد آن نشود، ارش ثابت میشود.» شعبه ۱۰۲ دادگاه کیفری ۲ شهرستان قرچک در خصوص شکستگی استخوان بینی با استنباط از این ماده مرتکب را به پرداخت ارش محکوم کرده و مقرر نموده است که چون این شکستگی منجر به فساد بینی نشده است، لهذا به استناد ذیل آن ماده ارش تعلق میگیرد در حالی که شعبه ۱۱۲۳ دادگاه کیفری ۲ تهران در پرونده مشابه با استنباط از همان ماده مرتکب را بابت شکستگی استخوان بینی که بدون عیب و نقص اصلاح شده به پرداخت یک دهم دیه کامل در حق مجنیعلیه محکوم کرده است. همانطوری که ملاحظه میشود در خصوص شکستگی بینی، دادگاه کیفری ۲ قرچک با استنباط از ماده ۵۹۳ قانون مجازات اسلامی مرتکب را به پرداخت ارش و دادگاه کیفری ۲ تهران در پرونده مشابه با استنباط از همان ماده مرتکب را به پرداخت یک دهم دیه کامل در حق مجنیعلیه محکوم کرده است. اینک استنباط خود را از ماده قانونی فوق به شرح زیر اعلام میکنم: قانونگذار در ماده ۵۹۳ قانون مجازات اسلامی در خصوص شکستگی استخوان بینی چهار صورت را بیان کرده است که هر کدام حکم خاص خود را دارد و هیچگونه تعارضی با هم ندارند: ۱ـ استخوان بینی به گونهای بشکند که بینی فاسد و از بین برود و اصلاح نشود در این صورت دیه کامل ثابت است. ۲ـ استخوان بینی بشکند و بینی نیز فاسد شود، ولی بدون نقص و عیب اصلاح شود در این صورت یک دهم دیه کامل ثابت است. ۳ـ استخوان بینی بشکند و بینی نیز فاسد شود، ولی با نقص و عیب اصلاح شود در این صورت ارش ثابت است. ۴ـ استخوان بینی بشکند، ولی شکستگی آن همراه با فساد نباشد در این صورت نیز ارش ثابت است. سه صورت اول مربوط به موردی است که شکستگی استخوان توأم با فساد بینی باشد. منظور از فساد بینی به تعبیر صاحب جواهر، سقوط بینی است یعنی افتادن بینی روی صورت به نحوی که چهر ۀ ظاهری فرد تغییر یابد (روشن است که منظور از فساد بینی از بین رفتن بویایی نیست، زیرا این موضوع در ماده ۶۹۳ قانون مجازات اسلامی حکم خاصی دارد همچنین منظور از آن قطع کردن و جدا کردن بینی نیست، زیرا این موضوع نیز در ماده ۵۹۲ به طور مستقل مطرح شده است و نیز منظور از آن فلج شدن بینی نیست زیرا این موضوع در ماده ۵۹۵ همان قانون مطرح شده است) صورت چهارم از چهار صورت فوق مربوط به آن شکستگی استخوان بینی است که همراه با فساد بینی نباشد به تعبیر دیگر صورت چهارم مربوط به موردی است که صدمه ضعیف باشد به طوری که چهره ظاهری فرد با شکستن استخوان بینی تغییر نکند. بنابراین با ملاحظه صورتهای چهارگانه فوق مشخص میشود که ماده ۵۹۳ قانون مجازات اسلامی برای هر چهار صورت به صورت جداگانه حکم خاصی پیشبینی کرده است و هیچکدام تعارضی با همدیگر ندارند. در نتیجه استنباطهای شعب دادگاههای کیفری تا جایی که منطبق با این برداشت از ماده ۵۹۳ باشد مورد تأیید است.»
رأی وحدت رویه شماره ۷۶۱ ـ ۱۳۹۶/۸/۲ هیأت عمومی دیوان عالی کشور
مستفاد از مقررات مبحث سوم از فصل سوم بخش دوم قانون مجازات اسلامی مصوّب ۱۳۹۲ و سوابق تقنینی راجع به دیه بینی، چنانچه صدمه وارده به این عضو، بدون آسیب به قسمتهای دیگر آن، فقط به شکستگی استخوان منجر شود و این شکستگی بدون ایجاد عیب و نقص اصلاح و جبران شود موجب یک دهم دیه کامل خواهد بود. بر این اساس رأی شعبه ۱۱۲۳ کیفری دو تهران در حدی که با این نظر انطباق دارد به اکثریت آراء صحیح و قانونی تشخیص میگردد. این رأی مطابق ماده ۴۷۱ قانون آیین دادرسی کیفری در موارد مشابه برای شعب دیوان عالی کشور، دادگاهها و سایر مراجع قضایی و غیر آن لازمالاتباع است.
هیأت عمومی دیوان عالی کشور
مبنع: قضاوت آنلاین به نقل از روزنامه رسمی،سال هفتاد و سه، شماره ۲۱۲۰۴، ویژه نامه شماره ۱۰۰۸، سه شنیه ۵ دی ۱۳۹۶
سلام وقت شما بخیر
من مورد ضرب و شتم قرار گرفتم که،
بینی ام شکسته و احتمالا کج بشه
لب بالام سه چهار تا بخیه خورده
پیشونیم کبود شده و خراشیدگی داره
بین دو ابروم سه تا بخیه خورده
پلک دو تا چشمام کبود شده
دست چپم سه تا انگشتش خراشیدگی داره
و مچ دست چپم هم خراش برداشته
اگه میشه لطف کنین مقدار دیشو برام محاسبه کنین.
ممنون میشم
با سلام
اولاً-محاسبه دیه نیازمند گواهی پزشکی قانونی است
ثانیاً- درخواست محاسبه دیه با توجه به بند ۸ ضوابط طرح پرسش حقوقی دارای محدودیت تعداد می باشد.
به جهات فوق، امکان پاسخ به سئوال شما ممکن نیست.
سلام
اینه متن پزشکی قانونی من می باشد خواستم ببینم چند درصد دیه تعلق می گیرد.
شکستگی دماغ که منجر به فساد نگردیده و درظاهر کج شده است که ارش آن ۰۶. مباشد
دامیه صورت
۷۰۹بند ۴ بدون موضحه
کبودی پل بینیی پنج دهم درصد
کبودی چشم راست ۵دهم درصد
کبودی چشم چب ۳دهم درصد
در ضمن این نظریه یک سال قبل از رای وحدت صادر شده
با سلام
نظر به این که در بند ۸ راهنمای مشاوره حقوقی رایگان در قضاوت آنلاین تصریح گردید که تعیین درصد دیه و ارش و نیز محاسبه ارزش ریالی هریک، تا سه مورد رایگان بوده ولی بیش از آن نیازمند پرداخت هزینه است ولی موارد اعلامی شما بیش از آن است.
بنابراین در صورت تمایل به اخذ پاسخ باید ساعت مبلغ ۱۵.۰۰۰ تومان را از طریق کارت عابر بانک ملی به شماره ۷۸۱۱ ۹۵۳۳ ۹۹۷۲ ۶۰۳۷ به نام علیرضا مرادی پرداخت نمایید تا محاسبات لازم نسبت به مقادیر دیه و ارش موضوع سئوال شما به عمل آید والا سئوال شما بی پاسخ خواهدماند.
با سلام
دیه شکستگی بینی در صورت التیام مطلوب و بدون عیب و نقص ۱۰ درصد دیه کامل است. چنانچه قبلا مبالغی هزینه کرده باشید با ارائه مدارک از مبلغ دیه قابل کسر خواهد بود.
با شخصی درگیر شدم که از ناحیه بینی صدمه دیده و شکسته است ولی با خرج خودم او را مداوا کردم، بدون هیچ نقص و عیبی خوب شد. با این حال، چقدر دیه باید بپردازم.
لطفا راهنماییم کنید. ممنون از راهنمای شما و با تشکر.
با سلام
ارزش ریالی دیه صدمات اعلام شده به شرح زیر است:
۱- نیم درصد به مبلغ ۱۱۵۰۰۰۰ تومان
۲- نیم درصد به مبلغ ۱۱۵۰۰۰۰ تومان
۳- دو تا کبودی سه هزارم دیه کامل به مبلغ ۶۹۳۰۰۰ تومان
۴- یک و نیم هزارم ۳۴۶۵۰۰ تومان
البته در نظریه پزشک قانونی برای این مورد نیم درصد دیه کامل تعیین کرده که به نظر می رسد چون دارای دیه مقدر است، تعیین ارش صحیح نباشد. به هر ترتیب چنانچه نظریه پزشکی ملاک باشد و دادگاه صادر کننده حکم بر اساس آن تصمیم بگیرند این بند نیم درصد دیه کامل و به مبلغ ۱۱۵۰۰۰۰ تومان می باشد.
۵- در صورتی که استخوان بدون عیب (مطلوب) جوش بخورد دیه آن ۸ درصد به مبلغ ۱۸,۴۸۰,۰۰۰ تومان و در صورتی نامطلوب ترمیم یابد ۱۰ درصد به مبلغ ۲۳,۱۰۰,۰۰۰ تومان می باشد.
با سلام خدمت کارشناس محترم
برگه دیه بنده به شرح زیر می باشد:
۱- خراشیدگی ران چپ (حارصه اندام)
۲- خراشیدگی سمت چپ شکم (درحدحارصه)
۳- کبودی ران چپ و مچ چپ
۴- تورم مچ پای چپ
۵-شکستگی استخوان نازک نی ساق چپ
ارش بند دوم معادل نیم درصد دیه کامل انسان و ارش بند چهارم نیم درصد از دیه کامل انسان تعیین می گردد، سایر صدمات دیه مقدر دارد.
لطفا بگین چقد میشه؟
با عرض سلام خدمت مدیریت محترم سایت
تقاضا می شود کل رای وحدت رویه در سایت گنجانده شود. در این رای وحدت رویه در قسمت قبل از نتیجه گیری بحث، نظریه دادستان کل کشور آمده است که در آن موارد ۳ و ۴ قانونا مشمول ارش می باشند.
بنده تصور می کنم چون در نظریه پزشکی قانونی مربوط به رای شعبه ۱۱۲۳در خصوص فساد یا عدم فساد بینی اظهار نظری نشده است لذا رای وحدت رویه، آن را صحیح دانسته است. در صورتیکه در نظریه دادستان کل کشور در بند چهارم به صراحت عنوان شده که در صورت عدم فساد بینی برای آن ارش ثابت می شود.
درود خدمت آقای دکتر حریریان
انتشار متن رأی وحدت رویه در سایت مربوط به زمان پیش از انتشار کامل گزارش پرونده ها و رأی در روزنامه رسمی بوده که به جهت انتشار پست های بعدی مورد فراموشی قرار گرفت اما با تذکر جناب عالی، گزارش پرونده نیز قرار گرفت.
با سپاس
سلام ، آیا افرادی که قبل از صدور این رای حکم دیه ۴ درصد برای شکستگی بینی دریافت کرده اند و پرونده هنوز اجرا نشده و.موعد پرداخت دیه نرسیده می توانند بهداستناد این رای افزایش دیه دریافتی را مطالبه کنند ؟
با درود
نظر به این که هیأت عمومی دیوان عالی کشور، مرجع قانونگذار نبوده تا مصوبات آن مشمول ماده ۴ قانون مدنی قرارگیرد، بلکه به عنوان عالیترین مرجع قضایی، در موارد اختلاف میان دو یا چند مرجع قضایی در برداشت از مواد قانونی موضوعه، به حکم ماده ۴۷۱ قانون آیین دادرسی کیفری اقدام به ارائه تفسیر قضایی صحیح از مواد قانونی مورد اختلاف می نماید و نظر آن لازمالاتباع است. پیشنهاد میکنم در همین ارتباط پست «آیا آراء وحدت رویه هیأت عمومی دیوان عالی کشور عطف به ماسبق می شود؟» را مطالعه کنید.
آنچه در رأی حاضر بیان شد، تأکید حکم قانونی موجود است. بنابراین اگر احتساب دیه شما مطابق مواد ۵۹۲ الی ۵۹۹ قانون مجازت اسلامی به عمل نیامده است، حکم آن خلاف قانون بوده که می توانید با اعلام مراتب به قاضی اجرای احکام، درخواست کنید تا از مرجع ذیربط تقاضای اصلاح آن را نماید.