قضاوت آنلاین: هرگاه مهریه تعداد معینی از سکه های طلا به نحو اطلاق و بدون تعیین مصداق آن در خارج باشد، در این که حق زوجه نسبت به آن حق عینی است یا دینی و اگر زوچه تمام یا تعدادی از آن ها را به زوج ببخشد، ماهیت بخشش هبه است یا ابراء، نظر قضایی واحدی وجود ندارد، برخی آن را حق عینی و در نتیجه، بخش را ماهیتاً هبه می دانند که زوجه تحت شرایطی حق رجوع خواهد داشت اما بعضی دیگر آن را حق دینی دانسته و در صورت بخشش، ماهیت آن را ابراء تلقی و حق رجوعی برای زوجه قایل نیستند. پیش‌تر رأی شعبه ۱۲ دیوان عالی کشور که مثبت نظر نخست بود را منتشر کردیم و اینک رأی شعبه ۴۱ دیوان عالی که مؤید نظر دوم است را منتشر می نماییم.
چکیده: در صورتی که مهریه عین معین نبوده بلکه به صورت دین و در ذمه زوج باشد، بخشیدن تمام یا قسمتی از آن از مصادیق عقد هبه نیست تا از سوی زوجه قابل رجوع باشد؛ بلکه ابراء محسوب و قابل رجوع نخواهدبود.
شماره رای نهایی: ۹۳۰۹۹۷۰۹۲۵۶۰۰۲۴۰
تاریخ رای نهایی: ۱۳۹۳/۱۰/۲۷
مرجع صدور: شعبه ۴۱ دیوان عالی کشور
خلاصه جریان پرونده
در تاریخ ۲۷/۱/۹۳ خانم س.ل. با تقدیم دادخواستی خطاب به دادگستری ازنا به طرفیت شوهرش م.ل. درخواست صدور رأی به محکومیت زوج به پرداخت یکصد و چهارده عدد سکه بهار آزادی مهریه وی با احتساب خسارات وارده نموده است.
پرونده جهت رسیدگی به شورای حل اختلاف شماره یک (شعبه اول حقوقی ویژه خانواده) ارجاع می‌شود. در تاریخ ۸/۲/۹۳ شورا با حضور خواهان به پرونده رسیدگی می‌کند و خواهان علی‌رغم ابلاغ واقعی وقت رسیدگی در جلسه حضور نداشته است به هرحال شورا طی دادنامه غیابی شماره ۰۹۳۰۹۹۷۶۷۱۰۱۰۰۰۵۴ حکم بر ورود و محکومیت زوج به پرداخت یکصد و چهارده عدد سکه بهار آزادی مبالغی بابت حق‌الوکاله و هزینه دادرسی صادر می‌نماید، رأی به طرفین ابلاغ می‌شود. زوج در فرجه قانونی تقاضای واخواهی می‌کند و بقیه لایحه واخواهی تصویر مصدق یک فقره قرارداد عادی مبنی بر اینکه زوجه یکصد عدد از سکه‌های مهریه را بخشیده است که به امضای طرفین دو گواه رسیده است، ضمیمه می‌نماید.
جلسه بعدی شورا جهت رسیدگی در تاریخ ۲۶/۴/۹۳ تشکیل می‌شود در این جلسه برعکس جلسه قبلی زوج و وکیل وی حضور داشته ولی زوجه و وکیل او علی‌رغم ابلاغ واقعی حاضر می‌شوند. شورا از شهود تعرفه‌شده و امضاءکننده ذیل قرارداد عادی در تاریخ ۳۰/۴/۹۳ تحقیق می‌کند که هر دو برقرار جلسه مزبور و بخشیدن صد سکه از طرف زوجه را گواهی می‌نمایند. به‌هرحال شورا پس از رسیدگی به واخواهی طی دادنامه شماره ۹۳۰۹۹۷۷۶۷۱۰۱۰۰۲۲۲ مورخه ۳۰/۴/۹۳ دادنامه قبلی را از پرداخت یکصد و چهارده سکه به پرداخت یکصد سکه اصلاح می‌کند.
این رأی در تاریخ ۱۹/۵/۹۳ به طرفین ابلاغ می‌شود. در موعد تجدیدنظرخواهی طرفین اعتراض نمی‌نمایند. لکن زوجه در تاریخ ۶/۴/۹۳ تقاضای فرجام‌خواهی می‌نماید که تنها نکته مطروحه در لایحه وکیل فرجام‌خواه استناد به ماده ۸۰۳ قانون مدنی مبنی بر قابل رجوع بودن هبه می‌نماید به هر حال پرونده به دیوان‌عالی کشور ارسال گردیده و به این شعبه ارجاع می‌شود.
رای دیوان عالی کشور
در خصوص فرجام‌خواهی خانم س.ل. نسبت به دادنامه صادره از شورای حل اختلاف ازنا (شعبه اول حقوقی) اولاً از جهت شکلی با توجه به میزان خواسته، تقاضای فرجام‌خواهی مشمول بند اول ماده ۳۶۷ قانون آیین دادرسی مدنی می‌باشد و قابل طرح در دیوان‌عالی کشور نمی‌باشد ثانیاً از حیث محتوائی نظر به اینکه مهریه تعیین شده در پرونده عین معین نبوده بلکه به‌صورت دین و در ذمه زوج بوده است بخشیدن تمام یا قسمتی از آن از مصادیق عقد هبه نیست که مشمول ماده ۸۰۳ قانون مدنی بوده و قابل گذشت باشد بلکه از مصادیق ابراء و شمول ماده ۲۸۹ قانون مزبور بوده و قابل گذشت نیست. علی‌هذا فرجام‌خواهی رد و رأی فرجام‌خواسته تأیید و ابرام می‌شود.
رئیس شعبه ۴۱ دیوان‌عالی کشور- مستشار- عضو معاون: رازینی- ناصح- یکتن خدائی
منبع: بانک داده آراء پژوهشگاه قوه قضاییه
یا سلام خدمت شما
نکاح غیر رسمی منعقد می شود با صداق ۱۰۰ سکه.
طرفین بعد از نکاح به موجب اقرارنامه رسمی اعلام می کنند، نکاح واقع شده با ۵۰ سکه
حال آیا راهی هست برای زوجه جهت این که ۱۰۰سکه را مهر خود محرز کند یا خیر؟
با درود
ظاهر آن است که، با توجه به سند نکاحیه غیر رسمی و اقرارنامه رسمی، اقرار مقر علیه وی نافذ است و گریزی از آن نیست لکن با نظر داشت این که نظریه شماره ۸۸-۳۰-۳۵۰۷۹ مورخ ۱۲/۵/۱۳۸۸ فقهای شورای صرفاً ناظر به ممنوعیت افزایش مهریه بعد از عقد می باشد، زوجه می تواند به طریق زیر اقدام به اثبات مهریه یک صد سکه سند ازدواج نماید:
اول- مقر حسب مورد شرایط اقرار در مواد ۱۲۶۲ و ۱۲۶۶ قانون مدنی را نداشته است.
دوم- فساد اقرار و یا وقوع آن بر اساس اشتباه با لحاظ مواد ۲۷۶ و ۲۷۷ قانون مدنی و استفاده از نتایج مثبت آن، زیرا در صورت اثبات کذب بودن اقرار یا اقرار مبتنی بر اشتباه، با غلط بودن آن یا داشتن عذر موجه، اقرار بی اثر است.
سوم- با توچه به مذاکرات طرفین قبل از تنظیم اقرارنامه، خصوصاً با تدقیق در متن اقرارنامه، قصد واقعی آنان را در کاهش تعداد پنجاه عدد سکه تعیین و مشخص شود در قالب کدامیک از اعمال هبه مجانی یا معوض، ابراء، صلح منطبق است و اثر همان عمل را بار کرد.
پیشنهاد می شود پست «بخشش مهریه ای که عین معین نیست، هبه نبوده بلکه ابراء محسوب و قابل رجوع نیست» و نیز مطلب« بخشش مهریه از سوی زوجه به زوج، تبدیل طلب به هبه محسوب و قابل رجوع می باشد» و به ویژه تاپیک «میزان اعتبار سند عادی بخشش مهریه یا برائت ذمه زوج از پرداخت مهریه» را حتماً مطالعه نمایید.
سلام، وقتتون بخیر
من یک سوالی برام پیش اومده.
من الان می خوام عقد کنم، خانواده دختر مهریه بالا میخوان، ولی خود دختر به من گفته که به من یه نامه با دست خط خودش و انگشت می کنه که من مهریتو می بخشم.
الان توی نامه باید نکات خاصی نوشته بشه، مثلاً این نامه به خودی خود محکم هست؟
سرکار خانم …… فرزند …… به شماره شناسنامه ……… و کد ملی ………… و به آدرس سکونت …………………….. زوجه سند نکاحیه شماره ………. به موجب این سند اقرار نمودند، تمامی مهریه مندرج در سند نکاحیه فوق الذکر را به همسر خود جناب آقای …….. فرزند ………. به شماره شناسنامه …… و کد ملی …………. ابرا نموده و ذمه زوج درخصوص پرداخت مهریه به زوجه بری گردیده و زوجه در این خصوص حق هیچگونه مطالبه ای را نخواهد داشت.
ضمناً زوجه حق هرگونه ادعا و اعتراض احتمالی را از خود سلب و ساقط نمود.
با سلام
سئوال شما بر خلاف شرایط مذکور در پست «راهنمای ارسال مطلب، دیدگاه و پرسش حقوقی» در بخش دیدگاه ثبت گردید و به این دلیل با تاپیک « بخشش مهریه بهتر است یا ابراء مهریه» به «انجمن مشاوره حقوقی» منتقل تا پاسخ داده شود.