توضیح: در خصوص این که آیا شهادت کذب در دادسرا جرم و قابل مجازات است یا خیر، رویه قضایی واحدی میان قضات محاکم بدوی و تجدیدنظر وجود ندارد.
اکثریت قضات نظر دارند که به علت فقدان عنصر قانونی، عمل جرم و قابل مجازات نیست. نمونه ای مؤید این نظر با استدلال‌های صورت گرفته را با عنوان «از شرایط تحقق جرم شهادت کذب آن است که شهادت باید در دادگاه باشد نه شعب دادیاری یا بازپرسی دادسرای عمومی و انقلاب» می توانید مطالعه نمایید.
اقلیت قضات نظر دارند که با توجه به ماده ۶۵۰ قانون مجازات اسلامی تعزیرات عمل جرم و قابل مجازات است. آقای قدرتی- مستشار دادگاه تجدیدنظر استان خوزستان مقاله‌ای با عنوان «آیا شهادت کذب در محضر قضات دادسرا همانند دادگاه جرم است؟» تدوین نموده و در آن کوشیدند تا به کمک مباحث اصولی و استفاده از مواد قانونی مرتبط با موضوع، به پرسش پاسخ مثبت دهند که مؤید استدلال های دیدگاه اقلیت است. مقاله را می توانید در اینجا مطالعه نمایید.
به این ترتیب، نظر و استدلال های هر دو گروه مزبور در سایت منتشر گردید که با مطالعه هریک می توانید مشخص کنید که شما تابع کدام نظر قضایی می‌باشید.
از شرایط تحقق جرم شهادت کذب آن است که شهادت باید در دادگاه باشد نه شعب دادیاری یا بازپرسی دادسرای عمومی و انقلاب
چکیده: شرط تحقق بزه شهادت کذب آن است که شهادت در دادگاه ایراد شود نه در دادسرا.
شماره دادنامه: ۳۴۴
تاریخ صدور: ۱۳۹۲/۰۳/۰۷
مرجع صدور: شعبه ۱۱۶۴ دادگاه عمومی جزایی تهران
رای دادگاه بدوی
در خصوص اتهام ۱- آقای ب.ت. فرزند ح.، متولد ۱۳۴۱، با سواد، اهل شهریار، فاقد سابقه محکومیت کیفری، با وکالت آقای م.ب. و خانم ه.د.، دایر بر جعل و استفاده از سند مجعول قرارداد تنظیمی ۲۰۴ مورخه ۲۳/۰۱/۸۴ تنظیمی در آژانس مسکن م. موضوع شکایت شاکی آقای د.الف. و اتهام آقایان ۲- ع.ح. فرزند الف.، ۳۵ ساله، ساکن شهرستان رزن استان همدان، با وکالت م.ب. و ه.د. ۳- م.ش. فرزند ق.، ۵۲ ساله، ساکن شهریار ۴- ش.ق. فرزند م.، سه نفر اخیر دایر بر شهادت کذب راجع به مبایعه‌نامه مذکور در شعبه ۱۱ بازپرسی دادسرای ناحیه ۱۰ موضوع شکایت آقای د.الف. و کیفرخواست صادره از دادسرای ناحیه ۱۰ تهران؛ با این شرح که شاکی اظهار نموده متهم ردیف اول قرارداد مذکور ۲۰۴ مورخه ۲۳/۰۱/۸۴ را جعل، سپس آن را به شعبه ۱۱ بازپرسی دادسرای ناحیه ۱۰ تهران ارائه و نامبرده را به اتهام انتقال مال غیر تحت تعقیب قرار داده و متهمان اخیرالذکر موصوف ردیف ۲-۳-۴ نیز در شعبه بازپرسی شهادت بر بیع علیه شاکی داده‌اند که با بررسی و تحقیقات انجام شده منع تعقیب وی صادر شده است؛ دادگاه با بررسی محتویات پرونده شکایت شاکی کیفرخواست صادره از دادسرا – نظریه هیئت سه نفره کارشناسی مبنی بر عدم اصالت سند مذکور مبایعه‌نامه فی‌مابین آقای ب.ت. و د.الف. – ملاحظه مدارک ابرازی – سند مورد ادعا منضم به پرونده و ارائه سند مذکور به شعبه بازپرسی و تعقیب شاکی و نهایتاً منع تعقیب وی و انکار بلاوجه متهم ردیف اول اتهام وی به نظر دادگاه محرز بوده و به استناد مواد ۵۲۳ – ۵۳۶ قانون مجازات اسلامی [تعزیرات] در مورد جعل به دو سال حبس و در مورد استفاده به دو سال حبس محکوم می‌نماید. سند مورد ادعای جعل نیز پس از قطعیت رأی معدوم گردد. در خصوص اتهام سه نفرآقایان ع.ح. – م.ش. و ش.ق. مبنی بر شهادت کذب نظر به صراحت ماده ۶۵۰ قانون مجازات اسلامی[تعزیرات] که شهادت در دادگاه نزد مقامات رسمی قید شده، در حالی که شهادت افراد مذکور در دادگاه نبوده و در دادسرا بوده است به لحاظ فقد عنصر قانونی صرف‌نظر از صحت و سقم موضوع مستنداً به ماده ۱۷۷ قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور کیفری و مستفاد از ماده ۶۵۰ قانون مجازات اسلامی رأی بر برائت سه نفر اخیرالذکر صادر و اعلام می‌گردد. رأی صادره حضوری محسوب و ظرف ۲۰ روز پس از ابلاغ، قابل تجدیدنظر در دادگاه تجدیدنظر استان تهران است.
رئیس شعبه ۱۱۶۴ دادگاه عمومی جزایی تهران
شماره رای نهایی: ۹۳۰۹۹۷۰۲۲۳۹۰۰۷۱۸
تاریخ رای نهایی: ۱۳۹۳/۰۶/۰۸
مرجع صدور: شعبه ۳۹ دادگاه تجدید نظر استان تهران
رای دادگاه تجدید نظر
تجدیدنظرخواهی آقای ب.ت. فرزند ح.، متولد ۴۱، از قسمتی از دادنامه شماره ۳۴۴ مورخه ۰۷/۰۳/۹۲ صادره از شعبه ۱۱۶۴ دادگاه عمومی جزایی تهران که تجدیدنظرخواه بر حسب شکایت آقای د.الف. از حیث اتهام جعل قرارداد شماره ۲۰۴ مورخه ۲۳/۰۱/۸۴ و استفاده از آن جمعاً به تحمل ۲ سال حبس تعزیری و معدوم نمودن قرارداد جعلی محکوم شده که پس از صدور رأی طی لایحه‌ای در تاریخ ۱۵/۰۵/۹۲ به رأی دادگاه اعتراض داشته و در خصوص تجدیدنظرخواهی آقای د.الف. نسبت به قسمت دیگر از دادنامه که آقایان ع.ح. فرزند الف. و م.ش. فرزند ق. و ش.ق. فرزند م. از حیث اتهام شهادت کذب تحت تعقیب و منتهی بر برائت نامبردگان شده که آقای الف. به رأی دادگاه اعتراض که پرونده پس از اعتراض به دادگاه تجدیدنظر استان و این شعبه ارجاع شده که در جریان رسیدگی در مرحله تجدیدنظر آقای ح.ق. به عنوان وکیل آقای د.الف. به دادرسی حاضر شده و آقای م.الف. و خانم ف.ر. به عنوان وکیل آقای ت. در رسیدگی حضور پیدا کردند و نامبردگان در جلسات دادگاه حاضر شده و در دفاع از موکلین خود لایحه تنظیم و تقدیم دادگاه نموده‌اند که دادگاه پس از بررسی و استماع اظهارات و ملاحظه اوراق قضایی و اصل قولنامه و اظهارنظر کارشناسی که حکایت از ساختن یک قولنامه داشته و بر جعلی بودن آن اظهارنظر شده و از سوی وکیل تجدیدنظرخواه آقای ت. دلایلی برای نقض رأی در باب محکومیت به اتهام جعل و استفاده از سند مجعول ارائه نشده و موجباتی برای نقض رأی وجود ندارد، فلذا دادگاه ضمن رد تقاضای تجدیدنظرخواهی دادنامه تجدیدنظرخواسته در امر محکومیت آقای ت. و معدوم نمودن قرارداد جعلی به استناد بند الف از ماده ۲۵۷ قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور کیفری عیناً تأیید می‌گردد. و اما دادگاه مدت ۴ سال حبس تجدیدنظرخواه آقای ت. را به استناد بند الف از ماده ۳۷ و بند پ از ماده ۳۸ قانون مجازات اسلامی به لحاظ اوضاع خاص اجتماعی و خانوادگی و فقدان سابق کیفری مؤثر به دو سال تقلیل داده که میزان محکومیت تجدیدنظرخواه در امر جعل یک سال و استفاده از سند مجعول هم یک سال خواهد بود. و اما در خصوص تجدیدنظرخواهی آقای الف. نسبت به برائت متهمین به شهادت بر کذب و لایحه دفاعیه وکیل او و بررسی به عمل آمده و با توجه به استدلال رأی بدوی دادنامه معترض‌عنه در قسمت برائت تجدیدنظرخواندگان ضمن رد تقاضای تجدیدنظرخواهی دادنامه تجدیدنظرخواسته در باب برائت عیناً تأیید و استوار می‌گردد. رأی صادره حضوری و قطعی است.
مستشاران شعبه ۳۹ دادگاه تجدیدنظر استان تهران
نقل از بانک داده آرای پژوهشگاه قوه قضاییه
آخرین بروزرسانی: اسفند ۲ام, ۱۳۹۹ ساعت: ۰۳:۵۴ ب.ظ
سلام خسته نباشید
اگه ممکنه منو راهنمایی کنید
اجازه بفرمایید کل ماجرا رو بگم. هرچند طولانی میشه
دو سال پیش پدرم ۴۰ راس گوسفند به یه نفر فروخت
البته تو دو مرحله فروخت، مرحله اول ۳۰ تا و دوم ۱۰ تا
بعد طرف زد زیرش و گفت فقط مرحله اول ازمون گوسفند خریده
منم رفتم به نفع پدرم شهادت دادم.
اونجا هم ازم پرسیدن که آیا خودم به چشم خودم دیدم که مرحله دوم بابام گوسفند به طرف تحولی داده؟
منم قسم خوردم و گفتم به چشم خودم ندیدم، اما در جریان بودم که ۴۰ تا گوسفند داشتیم و همه رو فروخت بهش، اما به چشم خودم ندیدم.
آخرش هم شهادت من به کار نیومد و رای به نفع طرف صادر شد
با اینکه اون طرف هیچ شاهدی نداشت
حالا بعداز دو سال رفته شکایت کرده که من شهادت دروغ دادم.
بنظرتون من باید چکار کنم؟
الان شوهر کردم و یه استان دیگه ساکنم.
از اون قسم هم هیچ نفعی نه به من رسیده و نه به بابام.
ببخشید طولانی شد
ممنون میشم کمکم کنید.
با درود
شهادت کذب در ماده ۶۵۰ قانون مجازات اسلامی-تعزیرات جرم انگاری شده و برای آن مجازات تعیین گردید.
مطابق ماده مزبور، این جرم از «جرائم مطلق و عمدی» است و مؤثر بودن یا نبودن شهادت کذب در حکم دادگاه و یا حصول نفعی برای شاهد یا عدم آن، اثری در تحقق این جرم ندارد.
بنابراین، با توجه به آنچه که شهادت دادید، شما مرتکب جرم شهادت کذب نشدید زیرا مقام قضایی در پی شهادت عینی شاهد بود اما شما شهادت اطلاعی دادید.
اگر شما برخلاف واقع شهادت می دادید که به چشم خودت دید که پدر شما گوسفندان مرحله دوم راتحویل شد، شما مرتکب جرم شهادت کذب می شدید.
با سلام و احترام
ضمن تشکر از پاسخ گویی جامع حضرتعالی، من در خصوص موضوعی نیاز به مشورت و بررسی رویه قضایی دارم.
سوال این است که آیا اظهارات کذب مطلع در دادگاه، تحت عنوان شهادت کذب قابل پیگیری است و امکان محکومیت بر مبنای ماده ۶۵۰ وجود داد؟
با درود
در قوانین موضوعه کیفری نص خاصی در مورد جرم انگاری بیان اطلاعات کذب برای مطلع پیش بینی نشده است.
حکم ماده ۲۰۱ قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور کیفری نیز نباید موجب شبهه در این خصوص شود زیرا صرف نظر از نگارش ضعیف و نارسای آن، این ماده به ظاهر ناظر به مطلع نیز است اما صرفاً بیان اطلاعات وی در قالب شهادت کذب را مورد تأکید قرارداده نه اطلاعات دروغین او به تنهایی را، به همین جهت است که با نسخ قانون فوق، حکمی مشابه آن در قانون آیین دادرسی کیفری ۱۳۹۲ تکرار نشده است.
به نظر می رسد که علت تفاوت را باید در آن دانست که شهادت شهود از ادله اثباتی دعوا به شمار می رود که در پاره ای موارد حکم دادگاه صرفاً به استناد آن دادگاه نیز صادر شود ولی اطلاعات مطلعین فاقد این ویژگی است و به این جهت حتی در فرض اثبات خلاف آن هم، عمل مطلع جرم و قابل مجازات نخواهدبود.
پیشنهاد می شود مواد ۲۱۵ الی ۲۱۹ قانون مجازات عمومی را جهت مزید اطلاع مطالعه و با ماده ۶۵۰ قانون مجازات اسلامی تعزیرات مقایسه کنید.
با سلام
ضمن تقدیر و تشکر از جنابعالی
خواهشا به صراحت راهنمایی بفرمایید اگر شخصی در دادیاری شهادت کذب در حضور دادیار بدهد میتوان شکایت شهادت کذب از ایشان کرد یا نه؟
یعنی شخصی با خیال راحت و با آگاهی از اینکه در دادگاه نبوده شهادت بدهد و سپس شخص بیگناهی ماهها در زندان بماند به علت این شهادت دروغ و سپس جرم نباشد؟
با درود
متأسفانه پاسخ سئوال شما منفی است.
اشکال شما که از یکی از پیامدهای منفی جرم نبودن شهادت کذب در دادسرا محسوب شده که بدرستی عنوان نمودید و این وظیفه مجلس شورای اسلامی است که در خصوص مورد اقدام به جرم‌انگاری نماید.
با عرض سلام و خسته نباشید
یک شخصی با موتور سیکلت در یک جاده فرعی در خارج از یک روستا که محل عبور حیوانات اهلی بوده (عبور حیوانات از این جاده اجتناب ناپذیر است) در حال عبور کردن بوده که به ادعای خودش با سگ گله برخورد کرده و آسیب دیده است و از صاحب سگ شکایت کرده است و برای ادعای خود ۲ شاهد دارد که یکی از شاهدان برادرش است و دیگری هم محلی و دوست صمیمی اش است.
شاهدان در دادگاه شهادت دادند که علت این تصادف حیوان بوده است، در حالی که یکی از این شاهدان با چند نفر صحبت کرده و اقرار کرده که در لحظه تصادف نبوده بلکه تقریبا از فاصله یک کیلومتری فقط چند سگ در آن اطراف مشاهده کرده و وقتی به محل حادثه رسیده و علت را از راننده موتور سیکلت پرسیده، راننده گفته که با سگ تصادف کردم و ایشان بر مبنای همین صحبت راننده و دیدن سگ در آن اطراف این شهادت را داده است.
آیا صاحب حیوان می تواند اعتراض کند که شاهدان دروغ می گویند؟
ممنونم
با سلام
در سئوال مشخص نیست که افسر کاردان فنی راهنمای و رانندگی و در صورت تعیین کارشناس رسمی دادگستری، علت تامه حادثه را چه امری بیان نمودند.
در هر صورت، علاوه بر این که صاحب حیوان می تواند به طی لایحه ای برای دادگاه ضمن توضیح این که شهادت شاهد فوق، عینی حادثه نبوده بلکه اطلاعی از شاکی می یاشد، مراتب را در ارزش و اعتبار آن لحاظ نماید، صاحب حیوان می تواند شهود معارض خود را به مرجع قضایی معرفی کند.