احتمالاً تاکنون کلمه Dron یا به فارسی «پهباد یا پرنده هدایت پذیر» را شنیده اید و یا شاید از نزدیک دیده و با آن کار کرده باشید، همان هواپيماي بدون سرنشيني که پيشاپيش توسط نيروي هوايي تعداد روزافزوني از کشورهاي جهان بکار گرفته شده است. این روزها چنان در مورد پهباد سخن گفته می شود که به نظر می رسد هرکسی پهبادی در جیب یا کیفش دارد. از سازمان هاي معروف سازنده پهباد می توان به DGA اشاره کرد.
در خبرها آمده بود که آرپا یا واحد تحقیقات پنتاگون یک پهباد Quad Copter فوق العاده سریع و کاملاً خودکار ساخته که می تواند با سرعت ۷۰ کیلومتر در ساعت پرواز کند و از میان موانع عبور کند. نسل جدید پهبادها ترفندهای زیادی بلدند. می توانند خودپر باشند یا مسیر یا چیز پرسرعتی را دنبال کنند و از جاهایی که دستری به آن سخت است فیلمبرداری کرد. چند هفته پیش پهبادی توانست روی یک خودروی در حال حرکت فرود آید.
پهبادها چشم انداز تازه ای از دنیا را بر روی ما باز می کنند و این باعث می شوند تا تصویر برداری هوایی و به اصطلاح هلی شات پیش از پیش غوغا کند.
پهباد معمولا یک دسته هدایت دارد که می تواند پیچیده یا صرفاً اپلیکیشنی باشد که روی گوشی نصب می شود اما نوع چمدانی آن هم است. یک ایستگاه هدایت زمینی Wing است و ایده پشت آن این است که شما هر آنچه برای هدابت پهباد خود نیاز دارید را فراهم می کند تا بتوان مأموریت خود را انجام دهد. چه شغل شما فیلم سازی باشد یا نظارت هوایی، همه آنچه که لازم دارد در یک بسته قابل حمل، مقاوم و ضد آب برای شما مهیا است. وزن آن حدود ۱۶ کلیکوگرم است و حمل آن نیز راحت است. دارای یک مأوس با قابلیت سه بعدی است که می توان پهباد را دستی به پرواز درآورد و با کلید گردون مأوس سرعت و پهباد را کم و زیاد کنیم.
| حتماً بخوانید: ثبت، خرید، ورود و استفاده از پهبادها در ایران قانونی می شود |
در رابطه با پهباد، تعریف دوربین مناسب کمی فرق دارد. توانایی تصویر برداری و وضوح آن از یک طرف، سبک و کم مصرف بودن آن از طرف دیگر اهمیت دارد. در این میان Optris یک دوربین سبک مادون قرمز است که روی پهباد نصب می شود. فقط ۴۰۰ گرم وزن دارد. از جمله کاربرد آن می توان به نظارت بر صفحات خورشیدی برای تشخیص سالم و معیوب بودن آن، ابزاری برای نظارت و تجسس، استفاده در امور کشاورزی و تسیخض مشکلات عایق بندی در ساختمان های بزرگ را نام برد.
پهبادها اینک آنقدر محبوب شدند که رویدادهای خاص خودشان را دارند. به جهت رشد روزافزون فروش و استفاده از آنها، نمایشگاه پهباد هم قارچ گونه در حال رشد است. اخیراً جشنواره تازه تأسیس در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات به نام SkyFest در لندن برگزار شد. این جشنواره روی هر چیزی که بتواند پرواز کند، از جمله پهبادها تمرکز کرده است.چند هفته پیش نیز نمایشگاه SkyTech و جشنواره DroneFest به عنوان اولین مراسم اهدای جایزه فیلم های پهبادی، برگزار شد و گفته شده که بیش از ۶۰۰ فیلم و عکس پهبادی به جشنواره ارائه شد که برخی از فناوری در خدمت تصویر برداری هوایی از طریق پهباد است.عکس زیر یکی از تصاویر ارسالی به این جشنواره است.
قوانین حاکم بر پهبادها
شکی نیست که پهباد وسیله جدیدی است که به یمن پیشرفت فناوری اطلاعات و ارتباطات در سنوات اخیر به جهان معرفی شد. به جهت نو بودن این اختراع، غالب قانونگزاران کشورها در این خصوص قوانینی وضع ننمودند و برخی هم در صدد تدوین قوانین خاص آن می باشند، چه آن که نمی توان از قوانین سنتی موجود بهره جست.
در کشور آمریکا Federal Aviation Administration یا سازمان هوانوردي فدرال آمريکا که به اختصار FAA گفته می شود و در سال ۱۹۵۸ تأسيس گردید، اختيار کامل براي وضع مقررات هوانوردي نظامي و غيرنظامي دارد. اين سازمان بر فعاليت پروازهاي غيرنظامي در آمريکا نظارت مي کند مثل نظارت بر پهبادها.
| بیشتر بخوانید: پهباد و ایده های مهار آن |
در سال ها اخیر، خرید و فروش و استفاده از پهبادها در جهان امری متداول گردید، مثلاً در سال گذشته در آمریکا یک میلیون پهباد فروخته شد. در کشور ایران هنوز خرید و فروش و استفاده از پهبادها رواج نیافته و یا اطلاعاتی تاکنون در این زمینه منتشر نشده است. با این وصف، چه بخواهیم یا نخواهیم ظرف سال های آتی در ایران نیز خرید و فروش و استفاده از آنها امری متداول خواهد شد، نظیر هواپیماهای شخصی که استفاده از آنها در حال گسترش است، پس بجا خواهد بود که پیشتر مقررات حاکم بر خرید و فروش، نحوه استفاده از پهبادها، محل های مجاز استفاده از آنها، محوزهای لازم برای خرید و فروش یا شرایط استفاده از آنها، دوربین های قابل استفاده در آنها، آیا پهباد یک وسیله نظامی محسوب می شود یا غیرنظامی، چه انواعی از آنها در زمره وسیله نظامی و چه انواعی دیگر از آنها در قلمرو غیرنظامی قرار می گیرد، خرید و فروش آن مستلزم اخذ و داشن پروانه مخصوص از مرجع خاصی است یا خیر، در چه محل هایی و تا چه سطح از ارتفاع می توان از آن یا جعبه های کنترلی مخصوص آن استفاده کرد؟ آیا صاحب آن در هر جا که بخواهند می تواند آن را به پرواز درآورد، چه مرجعی بر پرواز آنها نطارت خواهد کرد، سازمان تنظیم مقررات رادیویی یا ارتش جمهوری اسلامی ایران، فرکانش کاری آن چیست، امکان نصب چه نوع از دوربین های فیلمرداری روی آن وجود دارد، ضوابط استفاده از دوربین های آن برای فیلمبرداری چیست؟ چه مرجعی صلاحیت رسیدگی به دعاوی مربوط به آن را دارد و ….وضع شود. پرسش های فوق نمونه ای از ابهاماتی است که قبل از رواج پهباد بهتر است در قالب وضع قوانین پاسخ هریک ارائه شود.
به نظر می رسد که وقت آن است تا مرجع قانونگزار ما به فکر وضع قانون خاص در خصوص پهبادها باشد تا ناگزیر نباشیم پس از بروز مشکلات حقوقی در جامعه و متعاقب مواجهه شدن با مسائل خاص حقوقی ناشی از پهبادها، با تمسک به قوانین سنتی موجود سعی در یافتن حکم موارد پیش گفته برآییم، بلکه در این زمان باید خلاءهای قانونی آن را شناسایی و قانون متناسب با آن را وضع نماییم. چه خوب خواهد بود که در این زمینه پیشگام سایر کشورها باشیم!.(۱۱۳۰ مورخ ۱۳۹۴۱۱۲۳)
