«هر آدمی یک زندگی است و هر زندگی یک قصه؛ اما برخی قصه‌ها به هزار و یک دلیل پیچ و تاب و فراز و فرودشان بیشتر و خوانش آن‌ها فزون‌تر است»
بیوگرافی، زندگی‌نامه یا شرح به دو گونه توان نوشت، یکی خودنوشت یا اتوبیوگرافی و دیگری، دیگرنوشت یا بیوگرافی که توسط شخصی غیر از شخص صاحب زندگی نامه نوشته می‌شود.
نوع اول اگر با صداقت و راستی تمام نوشته شود ارزش والایی دارد، نظیر اتوبیوگرافی برتراند راسل که حتی شیطنت های دوران کودکی را بی پرده به رشته تحریر درآورده است. خطر این نوع از زندگی نامه ها آن است که اگر بدون شناخت قبلی نویسنده و آشنایی با افکار و اندیشه های شخصی وی مطالعه شود شاید موجب تغییر نگارش ما نسبت نویسنده شود.
به نظر می رسد، هدف نویسنده از زندگی خود- آنچنان که دکتر امیر ناصر کاتوزیان عقیده دارند- عمدتاً بیان واقعیت یا دست کم چیزی است که نویسنده واقعیت می پندارد اما ممکن است ناخودآگاه و براثر تخیل، برآنچه گذشته؛ اندکی افزوده باشد یا به دلیل خصوصی بودن از پاره ای از حوادث به اجمال بگذرد.
برتری نوع دوم که دگر نوشت نام دارد، آن است که شاید اگر خودِ صاحب زندگی می نوشت، برخی موارد را نمی نوشت اما دیگران آن را می نویسند. از نظایر این نوع خاطره نویسی می توان به آثار دکتر ابراهیم خواجه نوری که با قلم بسیار شیوا نگاشته شده، هم از جهت روانشناختی و هم از جهت حقوقی و سیاسی واجد بسیار اهمیت است، اشاره کرد. برخی بیوگرافی را بر اتوبیوگرافی ترجیح می دهند، شاعری در این ارتباط بیان داشت:
خوش‌تر آن باشد که سر دلبران گفته آید در حدیث دیگران
ایراد دگرنوشت آن است که مصون از پیش داوری های نویسنده نیست و افکار و انگیزه های شخصی نویسنده هم می تواند در کیفیت آن دخیل باشد و در نتیجه، در بردارنده تمام حقایق زندگی صاحب زندگی نباشد چون نقل، مستقیم نیست.
ادامه دارد …
