استاد حاج شيخ محمد باقر آيت الله زاده حائري مازندراني (مشهور به آيت الله زاده مازندراني)، فرزند آخوند حاج شيخ محمدحسين حائري مازندراني، در سال ۱۲۶۳ (ش) در روستاي رستم كلا بابل به دنيا آمد.
نياكانش همه از بزرگان دين بودند. دوره مقدماتي علوم اسلامي و فقه و اصول را نزد استاد و مراد خود، حاج شيخ صالح مازندراني به پايان رساند. سپس به دليل عزم سفر استادش به كربلا و همچنين ديدار پدر كه به نشر علوم اسلامي در آن ديار مشغول بود، به همراه شيخ صالح، پياده عازم كربلا شد. در آنجا به فراگيري دروس دوره عالي علوم اسلامي در محضر پدر و آخوند ملا محمد كاظم خراساني پرداخت و بيست سال در اين مهم تلاش كرد. سرانجام خود نيز از استادان حوزه علميه كربلا شد و به درجه اجتهاد رسيد. مدتي نيز در مراكز علمي لبنان به مطالعه معقول و منقول و تدريس علوم اسلامي پرداخت.
پس از بازگشت به ايران، به بابل رفت و در عدليه قديم به عنوان حاكم شرع بابل به امور قضايي مشغول شد. پس از تشكيل دادگستري نوين، به دعوت علي اكبرخان داور و به عنوان حاكم شرع خراسان به كار قضايي ادامه داد. در سال ۱۰-۱۳۰۹ (ش) به تهران آمد و رئيس محكمه شرع تهران شد. در كنار اشتغال به امور قضايي، به تدريس فقه و حقوق اسلامي در دانشكده حقوق تهران پرداخت (تا سال ۱۸-۱۳۱۷ ش.) در سال ۱۴-۱۳۱۳ (ش.) براساس نظامنامه جديد وزارت معارف و اوقاف و صنايع مستظرفه مبني بر موقوف بودن تدريس در دانشكدههاي علمي به داشتن يا ارائه پايان نامه دكترا، استاد آيت الله زاده نيز پايان نامهاي تحت عنوان «ازدواج و طلاق در حقوق اسلام و حقوق تطبيق ساير اديان، تاليف كرده و ارائه داد.
در سال ۱۳۱۰ (ش) در كنار رياست محكمه شرع، به عضويت ديوان عالي تميز منصوب شد. پس از مدتي، به رياست هيئت نظارت بر شوراي عالي ثبت اسناد و املاك دادگستري نيز به وي محول شد. استاد آيت الله زاده، يكي از قضات شريعتمدار، صاحبنام، درستكار و خوشنام و از مراجع قضايي و علمي دادگستري بود. وي در سال ۱۳۱۸ (ش.) خود را بازنشسته كرد و به وعظ و تدريس در مراكز ديني و علمي پرداخت. او سالها يكي از استادان برجسته علوم ديني در دانشكده معقول و منقول (دانشكده الهيات) دانشگاه تهران بود. روزهاي جمعه در منزل خود واقع در كوچه آبشار خيابان ري تهران، مجلس درس و وعظ داشت. كلاسهاي وي در دانشكده الهيات، همواره مملو از شاگردان و علاقه مندان بود و بارها و بارها از سوي دانشگاه الازهر مصر، در خصو مسائل فقهي و علوم اسلامي و به ويژه حقوق اسلامي از وي نظرخواهي شد.
از ميان كتب خطي فراواني كه از استاد آيت الله زاده باقي مانده است ميتوان به دو كتاب : در نكاح و قرض اشاره كرد كه منتشر نيز شدهاند.
استاد حاج شيخ محمدباقر آيت الله زاده حائري مازندراني، پس از عمري تلاش و خدمت، در خردادماه ۱۳۴۷ (ش) و بنا به قولي در ۱۳۴۹ (ش.) در تهران دارفاني را وداع گفت. پيكرش در جوار مرقد مطهر حضرت عبدالعظيم (س) شهر ري تهران به خاك سپرده شده است.
منبع: قضاوتآنلاین، به نقل از مبارکيان، عباس، چهره ها در تاريخچه نظام آموزش عالي حقوق و عدليه نوين، چاپ اول، انتشارات پيدايش، تابستان ۱۳۷۷
