با درود
هر چند عبارت «فروش مال غیر» در متن سئوال از این جهت که مشخص نیست آیا متوفی مال غیر را به شما فروخته یا مال شما را به شخص غیر فروخته است، دارای ابهام است، مع‌الوصف، ضوابط طرح دعوای کیفری و حقوقی علیه میت در دو فراز بیان می شود:
الف- طرح شکایت کیفری
با توجه به آنچه در بند 3 پاسخ به تاپیک « حکم طرح دعوا علیه شخص متوفی» بیان شد، در صورتی که متهم به ارتکاب جرم قبل از طرح شکایت شاکی فوت شود، شکایت نباید علیه متوفی طرح شود. در صورت مبادرت به چنین امری، مقام قضایی دادسرا اعم از بازپرس یا دادیار و نیز دادرس در دادگاه بخش، مکلف است با استناد به بند «الف» ماده 13 قانون آیین دادرسی کیفری، به علت فوت متهم مبادرت به صدور قرار موفوقی تعقیب متوفی نماید والا مرتکب تخلف انتظامی خواهدشد.
ب- طرح دعوای حقوقی
نظر به مستنداتی که در بند 3 پاسخ تاپیک « حکم طرح دعوا علیه شخص متوفی» ذکر گردید، هر نوع دعوای حقوقی بر میت باید علیه ورثه/وراث متوفی اقامه شود. به صراحت قسمت اخیر ماده 232 قانون امور حسبی طرح چنین دعوایی مستلزم آن نیست که الزاماً ترکه ای موجود یا در ید قائم مقام متوفی باشد.
بنابه مراتب، شما می توانید بر حسب یکی از صور انتقال مال غیر، اقدام به طرح دعوای ابطال سند انتقال، دعوای مطالبه ثمن پرداختی و کاهش ارزش آن با لحاظ رأی وحدت رویه شماره ۷۳۳ مورخ ۱۳۹۳/۷/۱۵هیأت عمومی دیوان عالی کشور و دعوای مطالبه ضرر و زیان ناشی جرم را علیه ورثه/ وراث متوفی نمایید.
صدور حکم نسبت به هر یک از دعاوی فوق بستگی تام به اثبات وقوع جرم ارتکابی شخص متهم فوت شده در دادگاه دارد.
بدیهی است، در صورتی که ترکه در ید افراد فوق نباشد و یا ترکه ای وجود نداشته باشد، این اشخاص مسئولیتی در پرداخت دیون متوفی ندارند.