میرزا محمود خان کشمیری

زندگی نامه میرزا محمود خان کشمیری معروف به عرفان شیرازی؛ قاضی دادگستری

میرزا محمود خان عرفان، در مهرماه سال ۱۲۷۶ (ش.) در شیراز به دنیا آمد. وی یكی از قضات صاحب نام، شعرا و نویسندگان معروف بود و چون در اشعار عرفان تخلص می كرد، نام خانوادگی خود را از كشمیری به عرفان تغییر داد. دوره مقدماتی را در شیراز آغاز كرد اما به دلیل فوت پدر و حدود چهل روز بعد از آن درگذشت مادرش، سرپرستی اعضای خانواده عملاً بر عهده وی قرار گرفت.

محمود شانزده ساله بود كه به تهران آمد و در كنار كار و تلاش معاش، به تحصیل در مدرسه دارالفنون مشغول شد و به فراگیری علوم قدیمه و دینی پرداخت. سپس وارد مدرسه عالی سیاسی شد و لیسانس قضایی گرفت. در نیمه دهه ۱۲۹۰ (ش.)، در مدرسه عالی تجارت که زیر نظر اداره فلاحت و تجارت و فوائد عامه اداره می‌شد، به معلمی پرداخت. در كنار تدریس، به كار ترجمه در مجله تعلیم و تربیت مشغول بود.

عرفان در سال ۱۳۰۶ (ش.) از طرف علی اكبر خان داور به عدلیه نوین دعوت شد. در شهریورماه همین سال، به عنوان عضو علی‌البدل محكمه استیناف اصفهان به كار قضایی پرداخت. دیگر عناوین شغلی او عبارتند از: عضو محكمه استیناف اصفهان، قاضی محكمه استیناف آذربایجان، عضو استیناف محكمه استان فارس، كفیل استیناف اهواز (۱۳۱۵ ش.)، رئیس استیناف خوزستان (۱۳۱۷ ش.)، مستشار استیناف مركز، رئیس شعبه ۵ دادگاه استان مركز، رئیس كل دادگاه استان خوزستان، رئیس شعبه ۶ دادگاه استان ۱و ۲ (۱۳۱۸ ش.)، رئیس دادگاه جنایی تهران (۲۰-۱۳۱۹ ش)، رئیس دادگاه شعبه ۴ استان ۱ و ۲، رئیس شعبه ۳ دادگاه استان ۱ و ۲، مستشار دیوان عالی كشور، رئیس شعبه ۳ دیوان عالی كشور.

عرفان، به زبانهای انگلیسی ، فرانسه و عربی احاطه و تسلط كامل داشت و در زمینه‌های علمی، ادبی تاریخ و جغرافیا قلم می‌زد. از او مقالات علمی مفصلی در نشریه‌های مختلف به ویژه شفق سرخ چاپ شده است. او حافظ قسمت اعظم قرآن كریم بود و تا آخر عمر به تحقیق و ترجمه و تدوین پرداخت.

اهم آثار تالیفی و تحقیقی عرفان عبارتند از:

۱- ترجمه اطلس تاریخ اسلام

۲- سرزمینهای خلافت شرقی که در سال ۱۳۳۷ (ش.) كتاب سال شد و در سال ۱۳۶۴ (ش.) مجدداً تجدید چاپ شد.

میرزا محمودخان عرفان شیرازی، پس از ۷۹ سال عمر پر تلاش در بیست و یكم (۱۳۵۵ ش.) در تهران بدرود حیات گفت. پیكرش در قبرستان امامزاده قاسم (س.) در ظهیرالدوله تهران به خاك سپرده شده است.