دكتر سید محمد علی هدایتی، فرزند حاج سید احمد هدایتی كه یكی از قضات شریعتمدار عدلیه قدیم و رئیس شعبه دیوان عالی كشور بود، در سال ۱۲۹۲ (ش.) در تهران به دنیا آمد. دوره ابتدایی را در دبستان اسلام و دوره متوسطه را در دبیرستان شرف تهران به پایان رساند. آنگاه وارد مدرسه عالی حقوق و علوم سیاسی شد و لیسانس حقوق را با موفقیت دریافت كرد.
هدایتی سپس به استخدام وزارت دادگستری درآمد و حدود سه سال بازپرس قضایی بود. پس از مدتی برای ادامه تحصیل به سوئیس رفت و در دانشكده ژنو با ارائه پایان نامه ای تحت عنوان «اقدامات تأمینی و رفرم جدید در حقوق جزا» موفق به اخذ دكترای دولتی حقوق كیفری شد (۱۳۱۷ ش. برابر با ۱۹۳۸ م.). در همین سال، دیپلم عالی جرم شناسی را از مدرسه عالی جرم شناسی پاریس دریافت كرد.
در سال ۱۳۱۹ (ش.) به ایران بازگشت و به عنوان دانشیار به استخدام دانشكده حقوق دانشگاه تهران درآمد و تا مرحله استادی پیشرفت كرد. دروس تدریسی دكتر هدایتی، بیشتر آیین دادرسی كیفری و حقوق جزای بین الملل در دوره دكترای دانشكده حقوق بود. در سال ۲۰-۱۳۱۹ (ش.) به عضویت كمیسیونهای مختلف تهیه و تدوین قوانین درآمد. در فاصله سالهای بعد از اعضای پیوسته كمیسیون تدوین قانون آیین دادرسی كیفری بود. دكتر هدایتی واضع قانون مسئولیت مدنی در سالهای ۳۹-۱۳۳۶ (ش.) و همچنین واضع قانون آزادی مشروط زندانیان بود. پس از مدتی عهده داری معاون دانشكده حقوق (اوایل دهه ۱۳۴۰ ش.) در سال ۴۵-۱۳۴۴ (ش.) ریاست دانشكده حقوق و سپس وزارت دادگستری را بر عهده گرفت. او عضو بسیاری از كنفرانسهای بین المللی تهیه قوانین بین المللی، از جمله نماینده علمی ایران در كنوانسیون قانون ثبت اختراعات و اكتشافات و ثبت علائم تجاری بود.
اهم آثار تالیفی و تحقیقی به جا مانده از ایشان، عبارتند از: ۱- حقوق جزا و اقدامات تامینی (به فارسی و فرانسه) ۲- آیین دادرسی كیفری ۳- اقتصاد مختلط ۴- آستانه «ری» (شرح فرامین مخصوص بر متولی بودن خاندان هدایتی در «ری») ۵- مجموعه قراردادهای بین المللی چند جانبه ایران در ادوار جامعه ملل و سازمان ملل ۶- وضعیت سیاسی اجتماعی ایران در سالهای ۵۱-۱۹۵۰ میلادی مربوط به ملی شدن صنعت نفت (به فرانسه) ۷- خاطرات «سفر» به مكه (آذر ۱۳۴۳ ش).
دكتر سید محمد علی هدایتی، در بیست و نهم آذرماه ۱۳۶۵ (ش.) در سوئیس درگذشت. پیكرش در آستانه حضرت عبدالعظیم (س) شهر ری تهران به خاك سپرده شده است.
منبع: قضاوت‌آنلاین به نقل از مبارکیان، عباس، چهره ها در تاریخچه نظام آموزش عالی حقوق و عدلیه نوین، چاپ اول، انتشارات پیدایش، تابستان ۱۳۷۷
